De corona-zelftesten zijn voldoende betrouwbaar bij mensen met COVID-19-achtige klachten. Dit is echter niet het geval is bij mensen zónder klachten. Onderzoek toont aan dat de betrouwbaarheid van de uitslag van een zelftest bij mensen zonder klachten laag is. Tijdens de Omicron-variant werd maar liefst 72-85 procent van de in werkelijkheid besmette mensen door de zelftest gemist.
Het was al bekend dat bij COVID-19-achtige klachten de zelftesten wél voldoende betrouwbaar zijn, ook voor het opsporen van de Omicron-variant. Het was eveneens bekend dat de gevoeligheid van zelftesten in het algemeen veel lager is bij mensen zonder klachten. Het was echter onbekend hoeveel lager dat was voor het opsporen van de Omicron-variant.
Wijze van onderzoek
Onder leiding van het UMC Utrecht vond onderzoek plaats met drie commercieel verkrijgbare corona-zelftests van: Acon Labs (‘Flowflex’), MP Biomedicals (‘MPbio’), en Siemens-Healthineers (‘Clinitest’). Bij al deze testen neemt iemand zelf een monster af met een wattenstaafje uit de neus.
De studie is uitgevoerd van 12 januari 2022 tot 30 maart 2022, toen de Omicron-virusvariant al veruit dominant was. Het onderzoek omvatte ruim 3.600 deelnemers zonder corona-achtige klachten. Op de testlocaties ondergingen zij eerst een PCR-test om na te gaan of men wel of niet besmet was. Vervolgens ontvingen ze een van de drie zelftests om thuis te gebruiken. Dat moest binnen drie uur na het bezoek aan de testlocatie gebeuren. Zij kenden op dat moment de uitslag van de PCR-test niet. En dan blijkt dus dat 72-85 procent van de besmette mensen door de zelftest wordt gemist.
Advies
Gezien de uitkomst van dit onderzoek luidt het advies aan mensen zonder klachten om, na een negatieve zelftest, de dag erna de zelftest te herhalen. Zeker als ze zich onder kwetsbare mensen zullen begeven. De onderzoeksresultaten geven ook aan dat voor het beschermen van kwetsbare mensen het belangrijk blijft om de hygiënemaatregelen in acht te nemen, zoals afstand houden, goede ventilatie, gebruik van een mondneusmasker, en hoesten in de elleboog.
Herhaald testen
Epidemioloog prof. dr. Carl Moons, hoofdonderzoeker van de studie, stelt: ‘Dit alles betekent niet dat zelftesten geen belangrijke rol spelen in de opsporing van het coronavirus. Integendeel. We moeten ons slechts realiseren dat als men geen COVID-19-achtige klachten heeft, een negatieve zelftest geen garantie biedt dat men niet besmet is. Herhaald testen is aan te bevelen, zeker wanneer men kwetsbare mensen gaat ontmoeten. Omdat de zelftesten wel nauwkeurig zijn bij COVID-19-klachten, benadrukken we om de zelftest direct te herhalen zodra corona-klachten optreden.’
Deelnemende partijen
Deze studie, gefinancierd door het Ministerie van VWS, betreft een samenwerking tussen UMC Utrecht, Cochrane Nederland, Microvida, GGD, Erasmus MC, Reinier Haga Medisch Diagnostisch Centrum, Sanquin Bloedvoorziening en RIVM.
