De DNA-technologie ontwikkelt zich zeer snel. Het aantal DNA-onderzoeken en gentherapieën neemt een steeds hogere vlucht, in de gezondheidszorg maar ook in thuistesten. VWS is daarom van plan een DNA-visie en strategisch beleidsplan op te stellen. Om daarin aan te sluiten bij de ontwikkelingen en verwachtingen ten aanzien van DNA-mogelijkheden, heeft het RIVM op verzoek van VWS veldpartijen geraadpleegd. De uitkomsten zijn samengevat in een rapport.
De publicatie DNA-technologie voor de Nederlandse bevolking toont aan dat partijen veel mogelijkheden zien om de gezondheid met DNA-technologie verder te verbeteren. Bijvoorbeeld door vroege opsporing van erfelijke vormen van ziekten; screening rond zwangerschap en geboorte, farmogenetica; personalized medicine of polygene risicoscores. Daarnaast zijn er natuurlijk de onder de bevolking inmiddels bekende mogelijkheden van onderzoek naar etniciteit of afkomst. Online DNA-thuistesten kopen of laten uitvoeren is inmiddels al realiteit.
Veldconsultatie
Tegelijk loopt de wet- en regelgeving ver achter op deze snel voortschrijdende ontwikkelingen. Terwijl DNA-technologie direct maatschappelijke vraagstukken raakt, zoals risico’s op ziekten en preventie. Hoe kijken bij DNA-ontwikkelingen betrokken partijen hier tegenaan? Wat moet volgens hen in het strategisch beleidsplan van VWS worden opgenomen? Om dat te achterhalen, heeft VWS opdracht gegeven aan het RIVM om een veldconsultatie te houden. Dat vond plaats onder 31 partijen uit de sectoren onderzoek, zorg, publiek, industrie en beleid. Opvallend: vertegenwoordiging vanuit de huisartsen ontbrak, zij hebben de uitnodiging tot deelname afgewezen. Jammer, want tijdens de consultatie worden huisartsen verschillende malen als stakeholders genoemd.
Randvoorwaarden
De geraadpleegde partijen zien veel mogelijkheden in de DNA-technologie voor verbetering van diagnostiek, behandeling en preventie. Het kan, naar hun overtuiging, positief bijdragen aan de zorg en publieke gezondheid. Tegelijk zijn er een aantal kritische kanttekeningen geplaatst middels een omvangrijke lijst van randvoorwaarden, die gezamenlijk de kern vormen om DNA-technologie op een wenselijke manier in te zetten. Enkele van die randvoorwaarden zijn:
- een brede blik op de waarde, kansen en risico’s van DNA-technologie waarbij ook inzichten In de socio-economische, ethische en maatschappelijke vraagstukken worden meegenomen;
- samenwerking op het gebied van DNA tussen zorg en publieke gezondheid, nationaal en internationaal;
- duidelijke afspraken tussen beleidsmakers, zorgprofessionals en onderzoekers over de toepassing van DNA-technologie binnen het wettelijk kader;
- waarborgen dat elke Nederlander toegang heeft tot eenzelfde aanbod aan genetische testen;
- eenduidigheid in de bekostiging voor DNA-diagnostiek en DNA-therapie;
- communiceren van reële verwachtingen over DNA-zelftesten onder consumenten.
Vervolg
Aan de hand van de input van deze veldpartijen gaat VWS aan de slag om het DNA-thema verder te concretiseren in haar visie en strategisch beleidsplan. Gezien de uitkomsten van de consultatie een hele klus.
